Solomon Northup, in 1808 als vrij man geboren in New York, wordt in 1841 ontvoerd en in het Zuiden verkocht als slaaf. Twaalf jaar lang werkt hij op plantages in Louisiana, vaak onder de meest wrede omstandigheden, altijd in de hoop zijn vrijheid terug te winnen. In 1853 komt Northup eindelijk vrij. In datzelfde jaar verschijnt 12 jaar slaaf, zijn eigen aangrijpende relaas van zijn gevangenschap in een van de donkerste periodes uit de Amerikaanse geschiedenis. Het boek slaat direct in als een bom en opent vele Amerikanen de ogen voor de onmenselijkheid van het slavernijsysteem.

#blacklivesmatter

Ik schreef het eerder ook al, mijn boekenkast staat nog steeds vol met schrijvers van voornamelijk Europese en Noord-Amerikaanse afkomst. Die dan ook nog eens meestal blank en mannelijk zijn. Hoog tijd voor meer diversiteit, ook in mijn klassiekersproject. Ik vond ’12 jaar slaaf’ precies op het juiste moment. Ik gooide de klassieker die ik op dat moment aan het lezen was aan de kant en begon meteen het epos van Solomon Northup.  

En?

Ik verwachtte dat 12 jaar slaaf heel erg emotioneel zou zijn, en dramatisch. Dat zou ook niet zo raar zijn, je zult tenslotte maar ontvoerd worden en vervolgens 12 jaar zware, onbetaalde arbeid moeten verrichten. De slaven in het zuiden van Amerika stonden volledig ter beschikking van hun meesters. Dag en nacht en voor welke klus dan ook. De vrouwelijke slaven hadden naast hun werk in de huishouding of op het land vaak nog een taak: een nieuwe generatie slaven voortbrengen.

Maar het viel mee, met die emoties. Er wordt weliswaar onmenselijk gedrag beschreven. Slaven worden voor iedere overtreding met de zweep onder handen genomen, ze kunnen aan iedere andere blanke verkocht of uitgeleend worden. Ze worden gezien als bezit, niet meer dan de dieren die voor hun vlees gefokt en gedood worden. Maar de schrijfstijl is wat afstandelijk, zodat het nergens over-emotioneel wordt. De tissues konden ongebruikt terug in de kast.

Okay, op een punt had ik het moeilijk. Dat was het moment waarop de toekomst van een jong meisje besproken wordt. Haar moeder was de slavin van een landeigenaar, met wie zij 2 kinderen had, een jongen en een meisje. Haar was beloofd dat ze ooit vrij zou komen, maar helaas, zij en haar 2 kinderen worden verkocht. In eerste instantie wordt het jongetje verkocht, een dag later de moeder. En het meisje? Zij blijft bij de handelaar, omdat ze later meer zal opbrengen. Voor de liefhebber, zeg maar. Hartverscheurend.

Aanrader?

Absoluut! Altijd goed, tenslotte, om meer te weten van de geschiedenis. Want zoals we al zo vaak hebben gezien, onze geschiedenis bepaalt onze toekomst. En wat meer begrip voor de medemens, daar worden we met z’n allen niet minder van. Lezen dus.

P.S.

12 jaar slaaf eindigt met de vrijlating van Solomon Northup. Ik was wel benieuwd hoe het hem daarna vergaan is. Daar is helaas niet zoveel van bekend. In het eerste jaar na zijn vrijlating schreef hij dit boek en gaf hij lezingen over zijn ervaringen. Na 1857 is er niet veel meer van hem vernomen, hoewel hij in 1863 nog wel in een brief genoemd wordt. Maar daarna is er niets meer van hem vernomen. En dat terwijl er van zijn vrouw en kinderen nog wel wat informatie beschikbaar is. Er zijn wel wat geruchten, hij zou weer ontvoerd zijn, of als zwerver rondtrekken. Maar dat is allemaal nooit bevestigd. En degenen die hem ontvoerd hebben? Helaas. Ze zijn wel voor het gerecht gesleept, maar ze zijn nooit veroordeeld. Net zomin als de mannen die Northup 12 jaar lang als eigendom behandeld hebben. History repeating itself…